Konu: Türkiye’de nöroşirürji uzmanlarının sayısının fazlalığı ve alınacak önlemler

Sağlık Bakanlığı Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü İhtisas Daire Başkanlığına,
Yüksek Öğretim Kurulu Eğitim-Öğretim Dairesi Başkanlığına,
Türk Tabipleri Birliği Başkanlığına,
Türk Tabipleri Birliği Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu Başkanlığına,

Sayın Başkan,

Ülkemizde nöroşirürji (beyin ve sinir cerrahisi) uzmanlarının sivil örgütü olarak nöroşirürjiyen sayısının fazlalığını vurgulamak ve yeni nöroşirürji uzmanları yetiştirmede kısıtlamalar getirilimesi gerektiğini vurgulamak için bu yazıyı yazıyoruz.

Resmi kurumlardan aldığımız sayılara göre ülkemizde 1250 den fazla nöroşirürji uzmanı bulunmaktadır. Bunların 961’i Türk Nöroşirürji Derneği’nin üyesidir. Yani Bu rakamlar (nüfusumuz 70 milyon alındığında) 56.000 kişiye bir nöroşirürji uzmanı düştüğünü göstermektedir. Oysa (WHO kriterleri) ideal sayı 100.000 kişiye bir uzman düşmesidir. Ek 1 ve 2 deki tablodan da görüleceği üzere ülkemizde nöroşirürji uzmanı sayısı Avrupa Birliği’nden (121.000 kişiye 1 uzman) ve ABD den (81.000 kişiye 1 uzman) daha fazladır. Bizden daha fazla uzman olan tek ülke Japonya’dır (22.000 kişiye 1 uzman). 1.12 milyar nüfusu olan Hindistan’da toplam 800 nöroşirürji uzmanı vardır (1.400.000 kişiye 1 uzman). Halen çeşitli eğitim hastanelerinde (Devlet veya Üniversite) 460 nöroşirürji asistanı bulunmaktadır. Bu rakamlar 3-4 yıl sonra ülkemizde nöroşirürji uzmanı sayısının 1700 lere çıkacağını göstermektedir.

Ayrıca nöroşirürji uzmanı yetiştiren eğitim kliniklerinde (Devlet veya Üniversite) gerekli standartlara özen gösterilmemektedir. Alt yapı ve kadroları yetersiz yeni kurulan çok sayıdaki üniversite hastanesine hemen asistan alınması buna çok iyi bir örnektir.

Yeni asistan alınması için istekte bulunan eğitim klinikleri de bunu birikimlerini yeni uzmanlar yetiştirmek için kullanmak yerine, rutin iş yükünü asistansız yapamamak nedeniyle istekte bulunmaktadır. (Bkz. Ek 3: Asistanlar Ne Kadar Çalışmalı, Eğitime Ne Kadar Zaman Ayırmalı?, Dr.Mehmet Zileli, Türk Nöroşirürji Derneği Bülteni No:17). Avrupa Birliği ülkelerinde nöroşirürji uzmanı sayısının sabit tutulması ile ilgili çalışmalarla ilgili bir rapor Ek 4 ve 5 te verilmiştir.

Sayının bu şekilde hızla artması şu olumsuz sonuçlara yol açmaktadır

1-Sağlık Bakanlığı artık küçük kasaba hastanelerine bile nöroşirürji uzmanı atamaları yapmaktadır. Üstelik buradaki alt yapı eksiklerini hiç düşünmeden bu yapılmaktadır. Günümüzde bir nöroşirürji uzmanının çalışması için o klinikte mutlaka tam donanımlı yoğun bakım ünitesi, ameliyathanede operasyon mikroskopu, C-kollu skopi cihazı, kranyotomi ve spinal cerrahi için ameliyat setleri olmalıdır. Ayrıca nöroanestezi konusunda yetkin bir anestezi uzmanının olması gereklidir.

2-Mesleğini tam olarak yerine getiremeyen, bu nedenle mutsuz olan uzmanlar yetiştirmekteyiz. Oysa nöroşirürji uzmanı yetiştirmek tıp fakültesinden sonra 6 yıllık bir eğitim, uzun ve yorucu gece nöbetleri, hem eğitim alan kişiye hem de devlete büyük bir yük demektir.

Türk Nöroşirürji Derneği olarak resmi kurumların yapması gerekenleri şu şekilde sıralamak isteriz:

1-TUS için açılan nöroşirürji asistanı kadroları azaltılmalıdır.

2-Nöroşirürji asistan eğitimi “Yeterlik Belgesi” olmayan eğitim kliniklerinde yapılmamalıdır. Yeni kurulan üniversite kliniklerine belli ameliyat sayılarına ulaşmadan, alt yapı ve eğitici kadroları yeterli olmadan asistan alma izni verilmemelidir. Türk Nöroşirürji Yeterlik Kurulu’nun UEMS (Avrupa Uzmanlık Dernekleri Konfederasyonu) ile işbirliği ile hazırladığı “Nöroşirürji Eğitim Kliniklerinin Standartları” Ek 5 ve Ek 6 da yer almaktadır. Bu standartlara göre yılda 300 ameliyat için bir nöroşirürji asistanı alınması gerekmektedir.

3-Uzmanlık eğitimi için gereken kriterleri sağlamayan eğitim hastaneleri, asistansız –veya az sayıda asistanla- çalışmak için organizasyon yapmalıdır. Bu amaçla serviste pratisyen hekimlerin istihdam edilmesi, nöbetlerin diğer uzmanlar ve öğretim üyelerince de tutulması gibi önlemler alınmalıdır.

Görüşlerimizin dikkate alınacağını umar, saygılarımı sunarım.

Prof.Dr.Mehmet Zileli
Türk Nöroşirürji Derneği Başkanı

Bir Asistanın Eleştirileri ve Düşüncelerimiz

Türkiye’de nöroşirürji uzmanlarının sayısının fazlalığı ve alınacak önlemler

Ek 1: Nörosirürji Uzmanlarının Uluslararası Dağılımı

Ek 2: Neurotrauma and Critical Care News, AANS/CNS Section on Neurotrauma and Critical Care, Fall 2007

Ek 3: Asistanlar Ne Kadar Çalışmalı, Eğitime Ne Kadar Zaman Ayırmalı?, Dr.Mehmet Zileli, Türk Nöroşirürji Derneği Bülteni 17

Ek 4: Report Workforce Planning (as of 3.3.07) Task Force Workforce Planning.

Ek 5: Nöroşirürji Eğitim Kliniklerinin sahip olması gereken standartlar: UEMS eğitim kriterleri: Avrupa Birliği’nde Tıp Uzmanlığı Eğitimi - Avrupa Birliği’nde Tıp Uzmanlığı Eğitimi Üzerine UEMS (Avrupa Tıp Uzmanları Birliği) Yeni Nöroşirurji Eğitimi Beyannamesi

Ek 6: Neurosurgical Training: UEMS charter on training of medical specialists in the EU